کد مطلب:19190 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:6

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

ديدگاه علامه مجلسي در مورد حضور پيامبر و ائمه در هنگام مرگ مؤمنان چيست؟

علامه مجلسي(ره) مي گويد:

حضور پيامبر و پيشوايان دين(ع) هنگام مرگ از مسائلي است كه اخبار فراواني بر آن دلالت دارد، بين شيعه مشهور است، انكار آن پسنديده نيست و مي توان تفسير آن را به چند وجه بيان كرد:

يكم: خداوند قادر است پيامبر و پيشوايان را بر اثر مصلحتي از ديدگان ما پوشيده دارد؛ چنان كه در اخبار عامّه و خاصه ذيل آية «جعلنا بينك و بين الّذين لا يؤمنون بالاخرة حجاباً مستوراً» اسراء/45 چنين وارد شده است: خداوند شخص پيامبر(ص) را از دشمنانش پنهان داشت؛ با اين كه دوستانش او را مي ديدند.

دوم: ممكن است آنان(ع) با جسد لطيف مثالي نزد محتضر حاضر شوند كه ديگران نبينند؛ مانند حضور فرشته مرگ وياران او؛ چنان كه در اخبار رسيده است: ارواح آنان در برزخ، به جسد مثالي تعلق مي گيرد. امّا دربارة امامان زنده(ع) مي‎توان گفت بعيد نيست كه روح آنان در جسد مثالي نيز تصرّف كند.

سوم: ممكن است خداوند مثالي همانند آنان بيافريند تا با مردگان تكلم كنند و به آنان بشارت دهند؛ زيرا در برخي از روايات واژه «تمثّل» وارد شده كه گوياي همين حقيقت است.

چهارم: ممكن است صورت آنان در حسّ مشترك محتضر ترسيم شود و محتضر آنان را مشاهده كند و با آنان سخن بگويد؛ آن سان كه بيمار گاهي مثال‎هايي را مشاهده مي كند.

پنجم: سيّد رضي (رض) گفته است: مراد آن است كه محتضر در آن حال به ثمرة ولايت آن ذوات اقدس يا انحراف از آنان(ع) آگاه مي شود؛ زيرا دوستدار آنان در آن حال چيزي مي بيند كه حاكي از بهشتي بودن است و دشمن آنان(ع) در آن چيزي را مي بيند كه بر جهنّمي بودن دلالت دارد. بنابراين، حضور و تكلّم آنان(ع) از باب استعارة تمثيلي است.

اين دو وجه اخير از سياق اخبار بسيار دور است و بهتر آن است كه ما اصل آنها را بپذيريم و به شرح و ويژگي آنها متعرّض نشويم (بحار 6/200.)

---

: آية الله جوادي آملي
تفسير موضوعي قرآن ج 4 (معاد در قرآن)